Wyznania chrześcijańskie w Rzeczpospolitej 1569-1795

Postautor: **macio_men** » 31 gru 2013, 16:03

Czy Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem tolerancji wyznaniowej?
Tak brzmiał jeden z tematów tegorocznej olimpiady historycznej

Napisałem na ten temat pracę (nie przeszła dalej) ale pomyślałem, że można by przeprowadzić ciekawą dyskusję na ten temat

Co o tym sądzicie o tym ważnym dla naszej historii zagadnieniu?
Załączam ankietę

Postautor: **Oberyn.** » 31 gru 2013, 16:54

Rzeczpospolita Obojga Narodów była wtedy jednym z najbardziej tolerancyjnych państw tamtych czasów, nawet arian nie prześladowano, i duża część szlachty była protestancka, więc nawet jak król chciałby zakazać wolności wyznaniowej, to konstytucja nihil novi nie pozwalała na to. Z jednej strony potęga terytorialna Polski, a z drugiej żrący ją od wewnątrz rak, którym była szlachta.

Postautor: **Piotrek.** » 31 gru 2013, 17:34

Ja bym raczej powiedział, że z tolerancją miała ona niewiele wspólnego. To chyba była zwyczajna obojętność, która miała miejsce, póki było to ekonomicznie opłacalne dla szlachty.

Zresztą płytką religijność i brak przywiązania do własnego wyznania da się zauważyć właściwie w każdym państwie, które schrystianizowano pod przymusem, a nie na zasadzie długotrwałej asymilacji. Polska - kraj od ponad 1000 lat katolicki/chrześcijański - nie dostarczył chrześcijaństwu wielu wybitnych jednostek.

hfw7e8a9t5 · Postautor: **hfw7e8a9t5** » 31 gru 2013, 21:00

Piotrek mylisz się. Polska już w XIV wieku nawiązała nić porozumienia i tolerancji z prawosławną Rusią Czerwoną i Wielką Litwą.Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem tolerancyjnym - lwia część wspólnych ziem była zamieszkana przez rusinów-prawosławnych. Zygmunt Waza zwany sługą doktryn pomógł i przepchnął kontrreformację. Potem Unia Brzeska i po kilkudziesięciu latach upada tolerancja - za czasów Powstania Chmielnickiego jedynie Wojewoda Adam Kisiel był prawosławny - reszta senatu to katolicy. A arian i tak wygnano

Wybrałem raczej nie - tak naprawdę to po Batorym się zmieniło

Wybitna postać związana z chrześcijaństwem i tamtym okresem - Jan Łaski młody

Postautor: **macio_men** » 01 sty 2014, 14:38

Effata pisze: nawet arian nie prześladowano, i duża część szlachty była protestancka,

Nie prześladowano? Do pewnego czasu owszem ,nie stosowano fizycznej przemocy ale popatrz na literaturę tamtej epoki i na klasyczny przykład "języka nienawiści". Po braciach polskich, mówiąc kolokwialnie, po prostu "jeżdżono". Przykład- Piotr Skarga (na marginesie chyba były plany kanonizacji). Czy przemoc słowna to nie przejaw nietolerancji?

Szacuje się, że w szczytowym punkcie reformacji około 1/6 szlachty była protestancka. Do takich wyliczeń dotarłem. Czy to dużo?

Piotrek. pisze:Ja bym raczej powiedział, że z tolerancją miała ona niewiele wspólnego. To chyba była zwyczajna obojętność, która miała miejsce, póki było to ekonomicznie opłacalne dla szlachty.

Pełna zgoda.
Oprócz tego religia często używana była do "przypinania łatek" i kategoryzowania. Luteranin-Niemiec, katolik-Polak, prawosławny-Rusin (choć to ostatnie to akurat prawda :lol:

).

Postautor: **Piotrek.** » 01 sty 2014, 15:34

hfw7e8a9t5 pisze:Piotrek mylisz się. Polska już w XIV wieku nawiązała nić porozumienia i tolerancji z prawosławną Rusią Czerwoną i Wielką Litwą.Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem tolerancyjnym - lwia część wspólnych ziem była zamieszkana przez rusinów-prawosławnych. Zygmunt Waza zwany sługą doktryn pomógł i przepchnął kontrreformację. Potem Unia Brzeska i po kilkudziesięciu latach upada tolerancja - za czasów Powstania Chmielnickiego jedynie Wojewoda Adam Kisiel był prawosławny - reszta senatu to katolicy. A arian i tak wygnano

Skoro istniała taka tolerancja, to w jakim celu zawarto Unię Brzeską (1596) ? Przecież to była zaplanowana eliminacja prawosławia.

macio_men pisze:Szacuje się, że w szczytowym punkcie reformacji około 1/6 szlachty była protestancka. Do takich wyliczeń dotarłem. Czy to dużo?

Ciekawe jeszcze jaki % z nich był niepolskiej narodowości.

macio_men pisze:Oprócz tego religia często używana była do "przypinania łatek" i kategoryzowania. Luteranin-Niemiec, katolik-Polak, prawosławny-Rusin (choć to ostatnie to akurat prawda ).

Wielka szkoda, że przez całkowite odrzucenie Reformacji straciliśmy część naszych obywateli, która przyjmując wyznanie ewangelickie uległa germanizacji. (nie było ogólnodostępnej Biblii i literatury pomocniczej w j.polskim) I tak oto można podać przykład mieszkańców zachodniej części Kaszub (Słowińcy, Kabatkowie) albo Mazurów. To z kolei w przeszłości rodziło zbędne antagonizmy i stereotypy.

hfw7e8a9t5 · Postautor: **hfw7e8a9t5** » 01 sty 2014, 19:45

Piotrek. pisze:hfw7e8a9t5 napisał/a:
Piotrek mylisz się. Polska już w XIV wieku nawiązała nić porozumienia i tolerancji z prawosławną Rusią Czerwoną i Wielką Litwą.Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem tolerancyjnym - lwia część wspólnych ziem była zamieszkana przez rusinów-prawosławnych. Zygmunt Waza zwany sługą doktryn pomógł i przepchnął kontrreformację. Potem Unia Brzeska i po kilkudziesięciu latach upada tolerancja - za czasów Powstania Chmielnickiego jedynie Wojewoda Adam Kisiel był prawosławny - reszta senatu to katolicy. A arian i tak wygnano

Skoro istniała taka tolerancja, to w jakim celu zawarto Unię Brzeską (1596) ? Przecież to była zaplanowana eliminacja prawosławia.

Istniała do czasów Batorego. Po nim się skończyło ;]