Jednota Litewska i Jednota Wileńska 1815‐1939

Tylko historia chrześcijaństwa
Awatar użytkownika
Włodzimierz Zuzga
Posty: 13
Rejestracja: 23 wrz 2017, 14:46
wyznanie: Kościół Ewangelicko-Reformowany
Lokalizacja: Warszawa
O mnie: fizyk, wydawca
Gender: Male
Kontaktowanie:

Jednota Litewska i Jednota Wileńska 1815‐1939

Postautor: Włodzimierz Zuzga » 18 mar 2018, 11:26

Ewa Cherner
Słownik biograficzny duchownych ewangelicko‐reformowanych
Jednota Litewska i Jednota Wileńska 1815‐1939

ISBN 978-83-7507-233-4
Format B-5, 452 s., ilustracje, bibliografia, indeksy: osób, miejscowości

stosowny link


Słownik wypełnia wiele luk w historii protestantyzmu na dawnych terenach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, szczególnie w XIX wieku. Widzimy Kościół sięgający swą strukturą XVI i XVII w. i trwający przy niej aż do 1939 roku. Obserwujemy wierne zaangażowanie starych rodów, jak Grabowscy, Grużewscy, Puttkamerowie, Mackiewiczowie, Moczulscy, Świdowie. Widzimy wpływ, jaki miały na Kościół ruchy migracyjne w XIX w.: emigracja Polaków z dawnego Wielkiego Księstwa oraz imigracja z różnych stron Europy wraz z rozwojem tych ziem. Widzimy polskie szlacheckie parafie, ale także Litwinów, Niemców, Żmudzinów, Czechów, Szwajcarów i potomków hugenotów. Następują procesy polonizacyjne, ale też germanizacja czy narastanie litewskiego ruchu narodowego, często w obrębie tych samych rodzin (Mieszkowscy, Dilisowie). Mamy nie tylko biogramy pastorów-spiskowców, jak Aleksander Kawelmacher, ale i osoby współpracujące z rosyjskim zaborcą, jak pastor Samuel Nerlich. Śledzimy historie prawdziwie tragiczne, takie jak pastora Jana Mollesona. Cała jego rodzina to pierwowzór rodziny Rollinsonów z Mickiewiczowskich „Dziadów”. Pastor, który nieświadomie donosi na swojego syna, skazanego przez to na śmierć, poddany zostaje do końca życia totalnemu ostracyzmowi. Jego żona Felicjanna wybłagała złagodzenie kary dla syna na dożywotnie zesłanie na Syberię i była jedyną osobą na pogrzebie męża. Mamy statecznych, sumiennych, stereotypowych pastorów kalwińskich, takich jak Władysław Kurnatowski, ale i jego bratanka, pastora-pieniacza, Bogusława Jana Kurnatowskiego. Mamy skandale obyczajowe – ale i zgodne, wieloletnie małżeństwa.
Dzięki ogromnej i mozolnej pracy Ewy Cherner udało się uchronić przed zupełnym zapomnieniem małe ojczyzny polskich i litewskich ewangelików: gimnazjum i pastorów w Słucku na Białorusi; parafię zahalską, położoną wśród poleskich błot, do której pastorzy podróżowali łódką i odprawiali nabożeństwa w drewnianych kaplicach, butwiejących i mozolnie odbudowywanych przez wiernych; garstkę ewangelików-reformowanych zbierających się na domowych kalwińskich nabożeństwach w Rohatyniu, przy dawnej polsko-rosyjskiej granicy z 1772 r. w Witebskiem; tyleż senny, co monumentalny katedralny kościół w Kojdanowie, który chroniły mury obronne i wieże pamiętające okres nie tak pokojowej kontrreformacji na tych ziemiach, Widzimy wielopokoleniowe dynastie pastorskie – Aramowiczów, Ceraskich, Kurnatowskich, Reczyńskich – koligacjami rodzinnymi sięgające początków reformacji w Polsce. Parafrazując tytuł słynnej książki hrabiny Marion Doenhoff, książka Ewy Cherner przywraca nam choć na chwilę ludzi, których imion już nikt nie wymienia, nikt nie pamięta – oprócz Boga, któremu służyli.
Wprowadzenie (fragmenty)

Obrazek

Spis treści

ks. dr Kazimierz Bem, Wprowadzenie
Wstęp
Podziękowania

Biogramy

Aniszewski Aleksander
Aramowicz Adam
Aramowicz Jakub
Balczewski Aleksander
Balczewski Gabriel
Baloun Miłosław
Bałaban Antoni
Bernacki Bogusław
Biergiel Józef
Ceraski Józef
Ceraski Michał Ceraski Michał Władysław
Ceraski Władysław
Chodorowski Stefan
Chodorowski Stefan Józef
Ciechański Aleksander
Cumft Adam
Cumft Marcin G .
Czygłowski Michał
Czyż Konstanty
Dilis Paweł
Downar Rafał
Drue Józef
Fajans Józef
Głowacki Bogusław
Głowacki Józef
Gorodiszcz Piotr
Grotkowski Tobiasz
Herowski Bogusław
Herowski Jan
Jakubenas Paweł
Janik Józef
Jaremko Piotr
Jastrzębski Michał
Jastrzębski Stanisław
Jelinek Jan
Kader Andrzej
Kawelmacher Aleksander
Kołysza Jerzy
Kubik Henryk
Kühn Józef
Kuncewicz Lucjan
Kuncewicz Romuald
Kurnatowski Bogusław Jan
Kurnatowski Bogusław Samuel
Kurnatowski Felicjan
Kurnatowski Jan
Kurnatowski Konstanty
Kurnatowski Oskar
Kurnatowski Tytus
Kurnatowski Władysław
Kwantski Aleksander
Lipiński Stefan
Lothweison Julian
Łabowski Aleksander
Mandzelowski Adam
Mandzelowski Jan
Mandzelowski Józef
Mandzelowski Władysław
Marszewski Józef
Mieszkowski Aleksander
Mieszkowski August
Mieszkowski Wilhelm
Moczulski Adam
Moczulski Aleksander
Moczulski Karol
Moczulski Konstanty
Molleson Jan G .
Natkiewicz Karol
Nejman Adolf
Nerlich Karol
Nerlich Samuel
Opoczeński Jarosław
Orłowski Leonard
Paszkiewicz Aleksander
Piasecki Aleksander Otton
Pospiszył Józef
Reczyński Jerzy
Reczyński Michał
Reczyński Paweł
Reczyński Stefan
Snarski Jan
Szarnas Adam
Szepetys Jan
Szwedko Sergiusz
Thumas Konstanty
Tomesz Jan
Wannowski Felicjan
Wannowski Konstanty
Wannowski Leopold
Wannowski Michał
Young Konstanty

Tabela 1. Duchowieństwo Jednoty Litewskiej Ewangelicko-Reformowanej w 1815 roku
Tabela 2 . Liczebność parafii Jednoty Litewskiej w latach 1818, 1905 i 1909
Dyrektorzy i miejsca obrad Synodów Jednoty Litewskiej w latach 1815-1939
Superintendenci Jednoty Litewskiej Ewangelicko-Reformowanej
Superintendenci i seniorzy Jednoty Wileńskiej Ewangelicko-Reformowanej
Kolegium Jednoty Litewskiej Ewangelicko-Reformowanej w latach 1830-1918
Kolegium/Konsystorz Jednoty Wileńskiej Ewangelicko-Reformowanej w latach 1919-1939
Bibliografia
Spis ilustracji
Indeks osób
Indeks miejscowości
Biogramy zamieszczone w książce: K. Bem, Słownik biograficzny duchownych ewangelicko‐reformowanych. Pastorzy i diakonisy Jednoty Małopolskiej i Jednoty Warszawskiej 1815‐1939, Warszawa 2015


Awatar użytkownika
Włodzimierz Zuzga
Posty: 13
Rejestracja: 23 wrz 2017, 14:46
wyznanie: Kościół Ewangelicko-Reformowany
Lokalizacja: Warszawa
O mnie: fizyk, wydawca
Gender: Male
Kontaktowanie:

recenzja

Postautor: Włodzimierz Zuzga » 07 sie 2018, 15:16

Entuzjastyczna recenzja Tomasza Otockiego w „Przeglądzie Bałtyckim” link


Awatar użytkownika
Włodzimierz Zuzga
Posty: 13
Rejestracja: 23 wrz 2017, 14:46
wyznanie: Kościół Ewangelicko-Reformowany
Lokalizacja: Warszawa
O mnie: fizyk, wydawca
Gender: Male
Kontaktowanie:

Wywiad z Ewą Cherner

Postautor: Włodzimierz Zuzga » 23 sty 2019, 06:10

Jednota Litewska i Jednota Wileńska 1815-1939. Nowe szczegóły.
Polecam ciekawy wywiad z autorką



Wróć do „Historia Chrześcijaństwa”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 0 gości